वैज्ञानिकहरूले पृथ्वीको भित्री कोरको आकार विगत २० वर्षमा परिवर्तन भएको हुन सक्ने बताएका छन् । अध्ययनको नेतृत्व गर्ने प्रोफेसर जोन भिडेलका अनुसार, भित्री कोरलाई सामान्यतया बल आकारको मानिन् छ। तर वास्तविकतामा, केही ठाउँहरूमा १०० मिटर वा सोभन्दा बढी उचाइ भिन्नता हुन सक्ने बताइएको छ ।
पृथ्वीको केन्द्र हाम्रो ग्रहको ऊर्जा स्रोत हो, किनकि यसले चुम्बकीय क्षेत्र सिर्जना गर्दछ जसले सूर्यको हानिकारक किरणहरूबाट जीवनलाई बचाउँछ ।भित्री कोर तरल बाहिरी कोर र ग्रहको बाँकी भागबाट स्वतन्त्र भएर आफ्नै गतिमा घुम्छ । यदि यो घुम्न बन्द भयो भने, पृथ्वी निष्क्रिय हुन सक्छ र मंगल ग्रह जस्तै यसमा पनि जीवन लोप हुन सक्छ । मंगल ग्रहले अरबौं वर्ष पहिले आफ्नो चुम्बकीय क्षेत्र गुमाएको थियो ।
आकारमा यो परिवर्तन सम्भवतः त्यहाँ हुन सक्छ जहाँ ठोस भित्री कोरको किनारा बाहिरी कोरको अति-तातो तरल धातुलाई छुन्छ ।यो अनुसन्धान विज्ञान जर्नल नेचुरल जियोसाइन्समा प्रकाशित भएको छ । वैज्ञानिकहरूले यस अध्ययनबाट भित्री कोर किन पृथ्वीको परिक्रमा भन्दा ढिलो घुम्न थाल्यो र त्यसपछि २०१० मा फेरि गति बढ्यो भन्ने बुझेको रिपोर्टमा उल्लेख छ ।
पृथ्वीको कोरले कसरी काम गर्छ भनेर बुझ्नु ग्रहलाई सुरक्षित राख्ने चुम्बकीय क्षेत्र र यो कमजोर हुन सक्छ वा काम गर्न बन्द गर्न सक्छ कि सक्दैन भनेर बुझ्न महत्त्वपूर्ण छ ।हाम्रो ग्रहको भित्री भाग अझै पनि गहिरो रहस्य नै छ । भित्री कोर पृथ्वीको सतहबाट लगभग ४००० माइल तल छ र धेरै प्रयास गर्दा पनि वैज्ञानिकहरू त्यहाँ पुग्न सकेका छैनन् ।
यसको रहस्य बुझ्नको लागि, वैज्ञानिकहरूले भूकम्पबाट उत्पन्न हुने आघात तरंगहरूको अध्ययन गर्छन्, जुन ग्रहभरि फैलिएको हुन् छ । यी तरंगहरूको गति र दिशाले तिनीहरू कुन पदार्थहरूबाट गुज्रिएका छन् भन्ने कुरा प्रकट गर्छ । यसले हामीलाई भित्री कोरको बारेमा जानकारी दिन्छ र हाम्रो खुट्टा मुनि के लुकेको छ भनेर बुझ्न मद्दत गर्छ ।
यस नयाँ अनुसन्धानमा, १९९१ देखि २०२३ सम्म एउटै ठाउँमा बारम्बार आएका भूकम्पहरूबाट निस्कने भूकम्पीय तरंगहरूको ढाँचाको अध्ययन गरिएको छ । यसले समयसँगै भित्री कोर कसरी परिवर्तन हुँदैछ भनेर बुझ्न मद्दत गर्यो ।
दक्षिणी क्यालिफोर्निया विश्वविद्यालयका पृथ्वी वैज्ञानिक प्रोफेसर जोन भिडेलका अनुसार २०१० तिर भित्री कोरको गति सुस्त भयो । आफ्नो अनुसन्धान पुष्टि गर्न, यसले थप प्रमाणहरू खोज्यो । तर उनको टोलीले भित्री कोरको आकारमा परिवर्तन भएको प्रमाण पनि फेला पारेको छ । यो परिवर्तन भित्री र बाहिरी कोरहरू बीचको सिमानामा भइरहेको छ, जहाँ भित्री कोर पग्लने नजिक छ ।
बाहिरी कोरको तरल पदार्थ प्रवाह र असमान गुरुत्वाकर्षण क्षेत्रले भित्री कोरको आकारमा परिवर्तन ल्याउन सक्छ ।अस्ट्रेलियन राष्ट्रिय विश्वविद्यालयका प्रोफेसर हर्भोजे ट्कालसिक, जो अध्ययनमा संलग्न थिएनन् । उनी भन्छन्, यो अनुसन्धानले एउटा रोचक अवधारणा प्रस्तुत गर्दछ, जसको थप अनुसन्धान गर्न आवश्यक छ ।
उनले यो अनुसन्धानले वैज्ञानिकहरूलाई भित्री कोरको चिपचिपापन जस्ता महत्त्वपूर्ण भौतिक गुणहरूको राम्रोसँग भविष्यवाणी गर्न मद्दत गर्न सक्छ, जुन आधुनिक विज्ञानमा सबैभन्दा कम बुझिएका चीजहरू मध्ये एक भएको बताएका छन् ।
समयसँगै, बाहिरी तरल कोर जम्दै जान्छ र भित्री ठोस कोरमा परिणत हुन्छ, तर यसलाई पूर्ण रूपमा ठोस हुन अरबौं वर्ष लाग्नेछ । जब यो हुन्छ, यसले पृथ्वीमा जीवनको अन्त्य लगभग निश्चित रूपमा गर्नेछ, तर त्यतिन्जेलसम्म सूर्यले पृथ्वीलाई निलिसकेको हुन सक्छ ।
प्रोफेसर भिडेलको यो अध्ययन त्यो अनुसन्धानको एक हिस्सा हो, जसमा वैज्ञानिकहरूले पृथ्वीको केन्द्रमा कस्ता परिवर्तनहरू भइरहेका छन् भनेर बुझ्ने प्रयास गरिरहेका छन् ।‘विज्ञानमा, हामी चीजहरूलाई पूर्ण रूपमा नबुझेसम्म अनुसन्धान गरिरहन्छौं,’ प्रोफेसर भिडेल भन्छन् । उनले थपे,’यो खोजले हाम्रो दैनिक जीवनमा कुनै प्रभाव पार्ने सम्भावना छैन, तर हामी वास्तवमै पृथ्वीको केन्द्रमा के भइरहेको छ भनेर बुझ्न चाहन्छौं ।’
भित्री कोरमा हुने यी परिवर्तनहरू पृथ्वीको चुम्बकीय क्षेत्रमा हुने परिवर्तनसँग सम्बन्धित हुन सक्छ । ‘विगत केही दशकहरूमा पृथ्वीको चुम्बकीय क्षेत्रमा अचानक झट्काहरू देखिँदै आएका छन्, र हामी जान्न चाहन्छौं कि यो भित्री कोरको सिमानामा हामीले देखिरहेका कुरासँग सम्बन्धित छ कि छैन,’ उनले भने ।
यद्यपि, प्रोफेसर भिडेलले खोजलाई धेरै बढाइचढाइ नगर्न सल्लाह दिएका छन् । उनले यो पनि स्वीकार गरे कि यस अध्ययनमा धेरै अनिश्चितताहरू अझै बाँकी छन् । ‘हामी परिवर्तनहरूलाई सही रूपमा सञ्चार गरिरहेका छौं भन्ने कुरामा १०० प्रतिशत निश्चित छैनौं,’ उनले भने ।उनले भने,’विज्ञान सधैं नयाँ तथ्यहरूको आधारमा परिवर्तन हुन्छ र धेरै अन्य वैज्ञानिकहरूले पनि त्यस्तै गर्छन्। म पहिले पनि गलत साबित भइसकेको छु ।’
