चक्रपथ सडक अन्तर्गत ललितपुरको ग्वार्को चोकमा निर्माणाधीन ‘ओभरपास’ मा ठेक्कादेखि निर्माण कार्यसम्म गम्भीर प्राविधिक त्रुटि भेटिएको छ । भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय, सडक विभाग अन्तर्गतको गुणस्तर अनुसन्धान तथा विकास केन्द्रले अदूरदर्शी र दीर्घकालीन रूपमा समस्या सिर्जना गर्ने ओभरपास निर्माणको जिम्मा लगाएको हो ।
विशेष गरी विकसित सहरहरूमा दीर्घकालीन प्रभाव पार्ने संरचना निर्माण गर्दा सहरको सौन्दर्यीकरणलाई कायम राखेर बहुउपयोगी बनाइन्छ तर ग्वार्कोमा ओभरपास निर्माण गर्दा बहुउपयोगिता र जमिनमा खाली ठाउँ राख्न सकिने विषयलाई ध्यानै दिइएन । इन्जिनियरहरूका अनुसार ग्वार्कोमा निर्माणाधीन ओभरपास पुलको आकारमा निर्माण गर्नुपर्ने थियो तर निर्माणको ठेक्का पाएको कम्पनी एम/एस आशिष समानान्तर जेबीले दुईतर्फ पर्खाल बनाएर त्यसमा माटो भरेर संरचना निर्माण गरिरहेको छ ।
२०७८ साउन १८ गते गुणस्तर अनुसन्धान तथा विकास केन्द्रले गरेको निर्माणपूर्वको प्रस्तावमा फ्लाइओभर बनाउने निर्णय गरेको छ । केन्द्रका तत्कालीन निर्देशक विजय जैसीका अनुसार फ्लाइओभर भनिए पनि ओभरपास बनाउने निर्णय भएको थियो । उनले भने , “फ्लाइओभर ब्रिज बनाउन महँगो पर्ने भएकाले इपिसी पर्खाल बनाएर बालकुमारीबाट सातदोबाटो जोड्ने गरी ओभरपास बनाउने निर्णय भएको हो । यसमा धेरै अध्ययन भएको छ । यो राम्रै हुन्छ ।”
नयाँ कम्पनीलाई ठेक्का दिँदा त्रुटि
हतारमा निर्णय गरेर फुर्सदमा पछुताउने भनाइलाई पुष्टि गर्ने गरी ओभरपास निर्माण गर्दा प्राविधिक त्रुटि भएको छ । केन्द्रका इन्जिनियर विक्रम पौडेलले सहरी क्षेत्रमा फ्लाइओभर ब्रिज (पुल) नै निर्माण गर्न उपयुक्त हुने भए पनि पहिल्यै ठेक्का लागेकाले अब केही गर्न नसकिने बताए ।
उनले भने “सहरी क्षेत्रमा फ्लाइओभर निर्माण गर्दा राम्रो हुन्छ । पुलमुनिको खाली ठाउँलाई काममा लगाउन सकिन्छ तर केन्द्रमा म आएको धेरै भएको छैन । निर्णय पहिल्यै भएकाले केही भन्ने अवस्था छैन ।”
केन्द्रका पूर्वनिर्देशक जैसीले पनि ओभरपासको माटो झिकेर फेरि भर्ने काम लापरबाहीको परिणाम भएको स्विकार्दै भने “नयाँ कम्पनीलाई ठेक्का दिएकाले यस्तो समस्या भएको हो । ओभरपास पनि राम्रैसँग बन्न सक्छ । नेपालमै पनि अरू केही स्थानमा यस्तो संरचना बनाइएको छ । यहाँ गल्ती भएकै हो ।”
‘ओभरपास बनाउनै मिल्दैन’
विज्ञहरूले सहरी क्षेत्रको सौन्दर्यलाई दृष्टिगत गरी ओभरपासभन्दा फ्लाइओभर ब्रिज बनाउन सुझाव दिएका छन् । सडक सुरक्षाविज्ञ एवं नेपाल प्रहरीका पूर्वप्रहरी नायब महानिरीक्षक केशव अधिकारी र यातायातविज्ञ आशिष गजुरेलले ग्वार्कोमा निर्माणाधीन ओभरपास तत्काल रोकेर फ्लाइओभर पुल नै निर्माण गर्न सरकारलाई आग्रह गरेका छन् ।
सडक सुरक्षाविज्ञ अधिकारीले भने “समथर जमिनमा यत्रो भारी संरचना निर्माण गर्नु आफैँमा गलत छ । छरितो संरचना निर्माण गरेर सडक र सहरलाई पनि सुन्दर बनाउनु पर्छ । ग्वार्कोको ओभरपास निर्माणमा सरकारले हस्तक्षेप गर्नै पर्छ । नभए पछि पछुताउनुपर्ने अवस्था बन्छ ।”
यातायातविज्ञ गजुरेलले भने “परियोजनामा फ्लाइओभर लेखेर माटोले पुरेर ओभरपास निर्माण कार्य गम्भीर त्रुटिपूर्ण भएको बताउदै राज्यको १७ करोड रुपियाँ खर्चेर बन्ने संरचनामा बजेटको दुरुपयोग मात्रै भइरहेको र सहरमा जमिनको सानो हिस्सालाई पनि बहुउपयोगी अवधारणाले सदुपयोग गर्नु पर्छ तर ग्वार्को ओभरपासको काम जसरी अघि बढाइएको छ, यसले सही परिणाम दिँदैन । सरकारले तत्कालै निर्णय लिनु पर्छ ।”
केन्द्रले ४५५ मिटर र पाँच दशमलव पाँच मिटर उचाइ हुने गरी निर्माणको ठेक्का दिइएको छ । सम्झौतामा २०८० फागुन ११ गतेभित्र ओभरपास निर्माण सम्पन्न गर्ने भनिए पनि २०८१ पुस ८ गतेसम्मलाई म्याद थपिएको थियो तर ओभरपास निर्माणमा त्रुटि भेटिएको बताउँदै निर्माण कम्पनीले माटो भरेको ठाउँबाट माटो निकालेर फेरि पुर्ने काम गरिरहेको छ ।
